Buurvrouw Maan

Sterren en Planeten
Spreker: Lambert Swaans
Lambert Swaans is een oud-sterrenkundige uit Leiden. Sinds een jaar of tien is hij weer aktief op de oude Sterrewacht als lid van de Werkgroep. Een breed publiek kennis laten maken met ons fantastische heelal, de sterrenkunde die dat heelal probeert te snappen en de Sterrewacht die daaraan belangrijk heeft bijgedragen, is zijn grote passie. Het Avondje Sterrewacht is zijn idee.

Korte toelichting:
Mocht u niet precies weten wat sterren of planeten zijn, laat staan het verschil daartussen, dan is dat probleem na vanavond opgelost.
U snapt waarom u veel meer sterren ziet dan planeten, u kent hun fysieke eigenschappen, hun omvang, hun plek in de kosmos. U weet hoe sterren en planeten ontstaan en weet waarom sterren licht geven en planeten niet. Na vanavond kijkt u op een andere manier naar boven.

De Sterrenhemel op Vakantie
Spreker: Lambert Swaans
Lambert Swaans is een oud-sterrenkundige uit Leiden. Sinds een jaar of tien is hij weer aktief op de oude Sterrewacht als lid van de Werkgroep. Een breed publiek kennis laten maken met ons fantastische heelal, de sterrenkunde die dat heelal probeert te snappen en de Sterrewacht die daaraan belangrijk heeft bijgedragen, is zijn grote passie. Het Avondje Sterrewacht is zijn idee.

Korte toelichting:
Tijdens de vakantie genieten meer mensen van een mooie sterrenhemel. Niet alleen omdat ze er dan meer tijd voor hebben, maar meer nog omdat ze op donkere plekken zitten met een fantastisch mooie sterrenhemel. Een sterrenhemel die ze thuis, in de stad, nooit te zien krijgen.
Om daar meer van te genieten, de weg aan de hemel te leren kennen en te weten waar bijzondere dingen te zien zijn en belangrijker nog, een beetje te snappen wat je ziet is deze avond een mooie voorbereiding. We helpen u met wat praktische oefeningen en hulpmiddelen op weg "de weg aan de hemel te vinden" en geven u wat tips om zo goed mogelijk te kunnen genieten van uw vakantiehemel, maar ook daarbuiten.

Afstanden in het heelal

Hoe neem je het heelal de maat?
Spreker: Lambert Swaans
Lambert Swaans is een oud-sterrenkundige uit Leiden. Sinds een jaar of tien is hij weer aktief op de oude Sterrewacht als lid van de Werkgroep. Een breed publiek kennis laten maken met ons fantastische heelal, de sterrenkunde die dat heelal probeert te snappen en de Sterrewacht die daaraan belangrijk heeft bijgedragen, is zijn grote passie. Het Avondje Sterrewacht is zijn idee.

Korte toelichting:
Met satellieten reizen we nu door zonnestelsel naar planeten en kometen, maar hoe hebben we ooit, zonder de aarde te kunnen verlaten, de afstanden tot maan, zon en planeten kunnen meten? Laat staan de afstanden tot sterren en sterrenstelsel, om maar niet te spreken (wat we toch zullen doen) over de grenzen van ons heelal.
En hoe, in hemelsnaam weten sterrenkundigen dat ons heelal veertien miljard jaar oud is?
Wat voor "duimstokken" hebben sterrenkundigen en hoe werken ze ermee?
Na vanavond weet u er alles van.

Het maximum aantal deelnemers bereikt

Avond voor de Jeugd - LET OP, aanmelden niet meer mogelijk

Onze Zon LET OP! Aanmelden niet meer mogelijk

De Zon!
Spreker: Prof. Dr. Robert J. Rutten
Prof. Dr. Robert J. Rutten heeft zich als sterrenkundige al tientallen jaren lang bezig gehouden met onze zon. Ook was hij deeltijdhoogleraar in Oslo en komt daar nog vaak. Hij is expert in hoe het licht van de zon ontsnapt en hoe de spectraallijnen in dat licht dienen als meetinstrument. Hij was nauw betrokken bij de waarnemingen met de Dutch Open Telescope op La Palma en onderzoekt momenteel de structuur van de zonnechromosfeer.

Korte toelichting:
Op deze avond leert u onze zon pas echt kennen. Zij zal nooit meer alleen een plezierige licht- en warmtebron zijn. U weet straks hoe de zon die enorme hoeveelheid energie die daarvoor nodig is produceert en wat voor interessante verschijnselen zich nog meer op het oppervlak én in het inwendige van de zon afspelen. U weet wat zonnevlekken en zonnevlammen zijn en welke rol kernfusie speelt. U maakt kennis met het "lied"van de zon (jawel!) en hoe de zon het ruimteweer beïnvloedt.
In de zon liggen zal nooit meer hetzelfde zijn.

Exoplaneten (let op: maximum aantal deelnemers bereikt; aanmelden niet meer mogelijk)

De spreker: Ignas Snellen is hoogleraar Sterrenkunde in Leiden en bestudeert planeten buiten het zonnestelsel met name door planeetovergangen.
Met zijn groep ontwikkelt hij waarneem- en reductietechnieken die gebruikt kunnen worden op deels nog te ontwikkelen supertelescopen. Zijn groep heeft al een aantal belangrijke ontdekkingen gedaan.
Het onderwerp
Dee vraag of er andere werelden zijn die op de aarde lijken en of op zulke planeten leven voor komt, kon eeuwenlang niet echt beantwoord worden. Het was een speculatief onderwerp waar Science Fiction schrijvers dankbaar gebruik van maakten. Inmiddels is het een van de meest fascinerende vragen waar nu serieus antwoord op wordt gezocht.
Nog geen vijftien jaar geleden waren de acht planeten in ons eigen zonnestelsel de enige die we kenden. Sinds de ontdekking van planeten rondom andere sterren rollen we van de ene verrassing naar de andere.
In deze lezing wordt een overzicht gegeven van de stand van zaken.
We komen steeds dichter bij de ontdekking van een tweeling Aarde en de grote vraag zal zijn of er mogelijk leven op zo’n planeet kan voorkomen. Om dit laatste vraagstuk op te lossen staan we voor nog grote technische uitdagingen.

Over hoe vrijwilligers de telescopen onderhouden en waarnemingen doen.
Speciaal aanbevolen voor wie interesse heeft vrijwilliger bij de WLS te worden!

Sprekers: Rudolf Le Poole

Sprekers: Lambert Swaans

Sprekers: Johan van Kuilenburg

Sprekers: Lambert Swaans

De Sterrenhemel op Vakantie
Spreker: Lambert Swaans
Lambert Swaans is een oud-sterrenkundige uit Leiden. Sinds een jaar of tien is hij weer aktief op de oude Sterrewacht als lid van de Werkgroep. Een breed publiek kennis laten maken met ons fantastische heelal, de sterrenkunde die dat heelal probeert te snappen en de Sterrewacht die daaraan belangrijk heeft bijgedragen, is zijn grote passie. Het Avondje Sterrewacht is zijn idee.
Korte toelichting:
Tijdens de vakantie genieten meer mensen van een mooie sterrenhemel. Niet alleen omdat ze er dan meer tijd voor hebben, maar meer nog omdat ze op donkere plekken zitten met een fantastisch mooie sterrenhemel. Een sterrenhemel die ze thuis, in de stad, nooit te zien krijgen.
Om daar meer van te genieten, de weg aan de hemel te leren kennen en te weten waar bijzondere dingen te zien zijn en belangrijker nog, een beetje te snappen wat je ziet is deze avond een mooie voorbereiding. We helpen u met wat praktische oefeningen en hulpmiddelen op weg "de weg aan de hemel te vinden" en geven u wat tips om zo goed mogelijk te kunnen genieten van uw vakantiehemel, maar ook daarbuiten.

Sprekers: Lambert Swaans

Hoe neem je het heelal de maat?
Spreker: Lambert Swaans
Lambert Swaans is een oud-sterrenkundige uit Leiden. Sinds een jaar of tien is hij weer aktief op de oude Sterrewacht als lid van de Werkgroep. Een breed publiek kennis laten maken met ons fantastische heelal, de sterrenkunde die dat heelal probeert te snappen en de Sterrewacht die daaraan belangrijk heeft bijgedragen, is zijn grote passie. Het Avondje Sterrewacht is zijn idee.

Korte toelichting:
Met satellieten reizen we nu door zonnestelsel naar planeten en kometen, maar hoe hebben we ooit, zonder de aarde te kunnen verlaten, de afstanden tot maan, zon en planeten kunnen meten? Laat staan de afstanden tot sterren en sterrenstelsel, om maar niet te spreken (wat we toch zullen doen) over de grenzen van ons heelal.
En hoe, in hemelsnaam weten sterrenkundigen dat ons heelal veertien miljard jaar oud is?
Wat voor "duimstokken" hebben sterrenkundigen en hoe werken ze ermee?
Na vanavond weet u er alles van.

De (oude) Sterrewacht, recent terecht gerestaureerd, staat symbool voor het baanbrekend wetenschappelijk onderzoek dat hier heeft plaats gevonden. Onderzoekers van de Sterrewacht hebben Leiden op de "astronomische wereldkaart" gezet. Na een korte voorgeschiedenis over de ontwikkeling van de Sterrenkunde maakt u de ontwikkelingen mee van de Sterrenkunde in Leiden. U volgt de bouw en uitbreidingen van Sterrewacht. U maakt kennis met beroemde Leidse sterrenkundigen en hun  wetenschappelijke resultaten. Spreker: Dr. Lambert Swaans Dr. Lambert Swaans is een oud-sterrenkundige uit Leiden. Sinds een jaar of vijftien is hij weer aktief op de oude Sterrewacht als lid van de Werkgroep.  Een breed publiek kennis laten maken met ons fantastische heelal, de sterrenkunde die dat heelal probeert te snappen en de Sterrewacht die daaraan belangrijk heeft bijgedragen, is zijn grote passie. Het Avondje Sterrewacht is zijn idee.

Let op! Aanmelden niet meer mogelijk, maximum aantal deelnemers is bereikt

Bij het avondje sterrewacht voor de jeugd nemen we je mee op een reisje door ons zonnestelsel en de nachtelijke sterrenhemel: welke planeten zijn er om ons heen? Wat kunnen we allemaal zien vanaf de aarde? Hoe groot is het heelal?

Spreker: Paul

Paul is enthousiast lid van de JWG, de landelijke Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde. Paul is een van de mensen die de maandelijkse bijeenkomsten in Leiden organiseert voor kinderen vanaf 8 jaar, maar heeft daarnaast veel andere dingen gedaan binnen de vereniging: zoals de zomerkampen voor kinderen van 8-14 of praatjes binnen andere JWG afdelingen en activiteiten in het land. Zijn passie is anderen - vooral kinderen - over sterrenkunde vertellen en enthousiast maken voor zijn eigen hobby.

LET OP - maximum aantal deenemers bereikt; aanmelden is niet meer mogelijk

Spreker: Rob Rutten

De Zon!Spreker: Prof. Dr. Robert J. Rutten
Prof. Dr. Robert J. Rutten heeft zich als sterrenkundige al tientallen jaren lang bezig gehouden met onze zon. Ook was hij deeltijdhoogleraar in Oslo en komt daar nog vaak. Hij is expert in hoe het licht van de zon ontsnapt en hoe de spectraallijnen in dat licht dienen als meetinstrument. Hij was nauw betrokken bij de waarnemingen met de Dutch Open Telescope op La Palma en onderzoekt momenteel de structuur van de zonnechromosfeer.

Korte toelichting:
Op deze avond leert u onze zon pas echt kennen. Zij zal nooit meer alleen een plezierige licht- en warmtebron zijn. U weet straks hoe de zon die enorme hoeveelheid energie die daarvoor nodig is produceert en wat voor interessante verschijnselen zich nog meer op het oppervlak én in het inwendige van de zon afspelen. U weet wat zonnevlekken en zonnevlammen zijn en welke rol kernfusie speelt. U maakt kennis met het "lied"van de zon (jawel!) en hoe de zon het ruimteweer beïnvloedt.
In de zon liggen zal nooit meer hetzelfde zijn.

Levensloop van sterren:

Sterren stralen overal mag dan een bekende uitdrukking zijn, ze stralen niet altijd.

Ze worden geboren in uitgestrekte gas- en stofwolken en beginnen dan te stralen. Afhankelijk van hun type leven ze lang en rustig of leiden een kort en heftig leven. Ze doven langzaam uit of komen aan hun einde met een spectaculaire knal. In de meest extreme situaties blijft er dan alleen een zwart gat over. Wilt u daar meer over weten en zien, Wim Nobel gaat u daar alles over vertellen.

Spreker: Wim Nobel

Wim Nobel is van beroep IT-consultant maar in hart en nieren en al een levenlang actief bezig met sterrenkunde. Hij is voorzitter van de Amsterdamse vereniging van amateursterrenkundigen, geeft cursussen en zijn waarnemingen zijn van wetenschappelijke waarde. Hij is ook al jarenlang een gewaardeerd lid van de Werkgroep en op dit moment intensief betrokken bij de renovatie van een van de kijkers van de Sterrewacht (de Zunderman spiegeltelescoop).

Lezing Kosmologie:

Tot het midden van de vorige eeuw was de studie van het heelal vooral een theoretische (en filosofische) aangelegenheid. Met de stormachtige ontwikkeling van reuze telescopen, en die van ruimte telescopen, is de kosmos een volwaardig gebied geworden van wetenschappelijke onderzoek. We kunnen nu waarnemingen doen die reiken tot aan het ontstaan van het heelal. Na een korte inleiding over de historische wereldbeelden, gaat de spreker in op wat er nu direct te zien is van de structuur van het heelal. Bij voorbeeld: alle objecten in het heelal bewegen van ons af, er is meer beweging in melkwegen dan we direct kunnen verklaren, zwarte gaten, enorme uitbarstingen in (verre) melkweg centra, het nagloeien van de “big Bang” (waar het allemaal mee begon). We gaan in deze lezing niet alle theorieën af lopen, maar bekijken de waarnemingen die in elke theorie een plaats zal moeten hebben.

Spreker: Drs. Johan van Kuilenburg

Johan van Kuilenburg studeerde sterrenkunde in Leiden. Na een loopbaan buiten de sterrenkunde is hij sinds een jaar of tien weer actief op de oude Sterrewacht als lid van de Werkgroep aldaar.

Leer mij de buurvrouw kennen./Buurvrouw Maan

 Korte toelichting:

De maan is het hemellichaam dat het dicht bij ons staat: onze buurvrouw. Lang hebben we ze alleen op afstand kunnen bewonderen en pas sinds kort (nou ja inmiddels ongeveer vijftig jaar) komen we er regelmatig op bezoek.

U krijgt natuurlijk allerlei interessante wetenswaardigheden over de maan als naaste hemellichaam en haar effecten op de aarde te horen en te zien maar ook zal de tijd van de maanlandingen herleven. U kijkt mee, ook achter de schermen, met wat er allemaal gebeurd is om van een “small step” een “giant leap” te maken.

Spreker: Drs. Rudolf Le Poole

Rudolf LePoole heeft Sterrenkunde gestudeerd in Leiden, heeft daarna een aantal jaren in Amerika gewerkt en is daarna teruggekeerd naar de Sterrewacht. Inmiddels met pensioen is hij nog steeds actief en betrokken bij grote, instrumentele projecten. In Amerika was hij betrokken bij de voorbereidingen van de landingen op de maan. Kan er veilig op de maan geland worden en wat zijn dan geschikte landingsplekken?

Een wazige wolkje met vaak een lange ijle staart gloeit mysterieus op in de nachthemel. Hij verschijnt vaak onverwacht uit de diepte van het heelal en is na een paar weken weer verdwenen. Tegenwoordig weten we dat dit een komeet is op zijn lange reis rond de zon. Vroeger waren mensen bang voor deze spookachtige bezoekers.

Tijdens de lezing gaat de spreker onder andere in op waar kometen vandaan komen, waar ze uit bestaan, waarom kometen staarten hebben, wat de ruimtesonde Rosetta aan het licht heeft gebracht. Het botsingsgevaar van een komeet met een planeet wordt niet onbesproken gelaten.

Spreker: Theo Klaver

Theo Klaver is sinds twee jaar actief bij de Oude Leidse Sterrenwacht. Zijn activiteiten richten zich vooral op het waarnemen van objecten buiten het zonnestelsel en astrofotografie. Verder is hij nauw betrokken bij publieksactiviteiten.

LET OP: in verband met dodenherdenking is het Avondje Sterrewacht op woensdag i.p.v. donderdag

Tijdens de vakantie genieten meer mensen van een mooie sterrenhemel. Niet alleen omdat ze er dan meer tijd voor hebben, maar meer nog omdat ze op donkere plekken zitten met een fantastisch mooie sterrenhemel. Een sterrenhemel die ze thuis, in de stad, nooit te zien krijgen.

Om daar meer van te genieten, de weg aan de hemel te leren kennen en te weten waar bijzondere dingen te zien zijn en belangrijker nog, een beetje te snappen wat je ziet is deze avond een mooie voorbereiding. We helpen u op weg "de weg aan de hemel te vinden" met wat praktische oefeningen en hulpmiddelen en geven u wat tips om zo goed mogelijk te kunnen genieten van uw vakantiehemel, maar ook daarbuiten.

Spreker: Sander v.d. Wal

Hoe neem je het heelal de maat?

Met satellieten reizen we nu door zonnestelsel naar planeten en kometen, maar hoe hebben we ooit, zonder de aarde te kunnen verlaten, de afstanden tot maan, zon en planeten kunnen meten? Laat staan de afstanden tot sterren en sterrenstelsel, om maar niet te spreken (wat we toch zullen doen) over de grenzen van ons heelal.

En hoe, in hemelsnaam weten sterrenkundigen dat ons heelal veertien miljard jaar oud is?

Wat voor "duimstokken" hebben sterrenkundigen en hoe werken ze ermee?

Na vanavond weet u er alles van.

Spreker: Dr. Lambert Swaans

Lambert Swaans is een oud-sterrenkundige uit Leiden. Sinds eind vorige eeuw is hij weer actief op de oude Sterrewacht. Een breed publiek kennis laten maken met ons fantastische heelal, de sterrenkunde die dat heelal probeert te snappen en de Sterrewacht die daaraan belangrijk heeft bijgedragen, is zijn grote passie. Het Avondje Sterrewacht is zijn idee.

met Lambert Swaans

De(oude) Sterrewacht, recent terecht gerestaureerd, staat symbool voor het baanbrekend wetenschappelijk onderzoek dat hier heeft plaats gevonden. Onderzoekers van de Sterrewacht hebben Leiden op de "astronomische wereldkaart" gezet.

Na een korte voorgeschiedenis over de ontwikkeling van de Sterrenkunde maakt u de ontwikkelingen mee van de Sterrenkunde in Leiden. U volgt de bouw en uitbreidingen van Sterrewacht. U maakt kennis met beroemde Leidse sterrenkundigen en hun wetenschappelijke resultaten.

Spreker: Dr. Lambert Swaans

Lambert Swaans is een oud-sterrenkundige uit Leiden. Sinds eind vorige eeuw is hij weer actief op de oude Sterrewacht. Een breed publiek kennis laten maken met ons fantastische heelal, de sterrenkunde die dat heelal probeert te snappen en de Sterrewacht die daaraan belangrijk heeft bijgedragen, is zijn grote passie. Het Avondje Sterrewacht is zijn idee

We zoeken de zon op!

Op deze avond leert u onze zon pas echt kennen. Zij zal nooit meer alleen een plezierige licht- en warmtebron zijn. U weet straks hoe de zon die enorme hoeveelheid energie die daarvoor nodig is produceert en wat voor interessante verschijnselen zich nog meer op het oppervlak én in het inwendige van de zon afspelen. U weet wat zonnevlekken en zonnevlammen zijn en welke rol kernfusie speelt. U maakt kennis met het "lied"van de zon (jawel!) en hoe de zon het ruimteweer beïnvloedt.

In de zon liggen zal nooit meer hetzelfde zijn.

Spreker: Prof. Dr. Robert J. Rutten

Prof. Dr. Robert J. Rutten heeft zich als sterrenkundige al tientallen jaren lang bezig gehouden met onze zon. Ook was hij deeltijdhoogleraar in Oslo en komt daar nog vaak. Hij is expert in hoe het licht van de zon ontsnapt en hoe de spectraallijnen in dat licht dienen als meetinstrument. Hij was nauw betrokken bij de waarnemingen met de Dutch Open Telescope op La Palma en onderzoekt momenteel de structuur van de zonnechromosfeer.

met Rob Rutten

Omdat dit een jeugd avond is beginnen we vanavond een uurtje vroeger dan normaal.

Halloween op de Sterrewacht,een avond voor de jeugd 

In het heelal gebeuren zowel veraf als dichtbij hele spannende dingen: grote rotsblokken kunnen op aarde storten, sterren ontploffen en zwarte gaten samensmelten en er zijn spoken- en heksennevels. Sterrenwachten zijn daarom, zeker met Halloween, aantrekkelijke plaatsen voor mysterieuze personages. En speciaal de Leidse Sterrewacht want die is gebouwd op een voormalig kerkhof!

Sommige van die vreemde, op de Sterrewacht ronddolende, figuren zullen je dan zeker overvallen met spannende, interessante en soms wel enge verhalen over het heelal en de Sterrewacht.

 Ben je tussen de acht en twaalf jaar oud en niet bang uitgevallen dan ben je, verkleed en wel, op Halloween van harte welkom op de Leidse Sterrewacht.

Vader, moeder, opa of oma zijn ook van harte welkom want ieder kind of groepje kinderen dient begeleid te worden door een volwassene! Liefst ook enigszins “verkleed”!  

De Halloween-avond (dus op dinsdag 31 oktober) begint om 19.00 uur en duurt tot 21.00 uur maar iedereen is vanaf halfzeven al van harte welkom.Paulus Potter Perdicus, jullie welbekend natuurlijk, is een van die nachtelijke figuren op de Sterrewacht. Hij neemt ons in het eerste deel van de avond mee naar een spannend, gevaarlijk maar ook mooi heelal.

In de pauze schenken we speciale Halloweendrankjes, waaronder ook koffie en thee.Daarna gaan we, voor wie durft, door de gangen, trappen, koepels en krochten van de Sterrewacht. Kijken natuurlijk door de telescopen op het dak maar dwalen ook door de kelders en over het oude kerkhof waar we beslist nog meer geesten en andere dolers tegen zullen komen.En daarna ben je blij dat je weer veilig thuis naar bed kunt! 

Wilt U met een of meer kinderen naar de Halloween avond komen, meldt U dan bijtijds aan  Voor de avond vragen we een bijdrage van 4 euro p.p. (dit is inclusief de Halloween drankjes)

Toelichting:

Het heelal heeft zo zijn enge kanten: zwarte gaten die hun omgeving opslorpen, sterren die ontploffen waarbij totale planetenstelsels verdwijnen en complete melkwegstelsels die op elkaar botsen. Ook dicht bij huis is het niet veilig: op aarde storten soms grote rotsblokken neer die aan veel leven op aarde een eind maken.

Maar is de sterrenkunde ook een enge wetenschap? Jazeker, maar niet daarom.

Vergeleken met de andere delen van de natuurwetenschappen kunnen sterrenkundigen maar een beperkt arsenaal aan methodes en technieken gebruiken.

Wij, mensen, gebruiken vijf zintuigen om onze omgeving te ervaren (voelen, ruiken, proeven, horen en zien) en in de natuurwetenschappen gebruiken we die ook allemaal. We kunnen bovendien uitgebreid proeven doen in laboratoria onder omstandigheden die we zelf creëren.

Maar dus niet in de Sterrenkunde. Daar is “zien” het enige zintuig. (Pas sinds kort is daar door de ruimtevaart een heel, heel klein beetje verandering in gekomen). Met het licht dat we uit de ruimte toe gestraald krijgen moeten we het doen. Niks voelen, ruiken, proeven of horen en zeker geen laboratoria waar we b.v. allerlei tests met sterren zouden kunnen uitvoeren.

Daarom is Sterrenkunde een enge wetenschap: haar mogelijkheden om dingen te weten te komen zijn zeer beperkt. De sterrenkunde is afhankelijk van het licht dat op ons af komt.

En toch zijn sterrenkundigen een heleboel te weten gekomen. Ze kunnen afstanden berekenen zonder er zelf te kunnen komen, ze weten hoe zwaar sterren en planeten wegen zonder weegschaal, ze weten hoe heet sterren zijn zonder een thermometer te gebruiken en nog heel veel meer. Hoe sterrenkundigen dat met hun “enge” gereedschapssetje voor elkaar krijgen “hoor” en “zie” je op deze avond.

We beginnen deze avond een uurtje vroeger dan normaal het geval is!

Bij het avondje sterrewacht voor de jeugd nemen we je mee in een reisje door ons zonnestelsel en de nachtelijke sterrenhemel: welke planeten zijn er om ons heen? Wat kunnen we allemaal zien vanaf de aarde? Hoe groot is het heelal?

Spreker: Paul  Paul is enthousiast lid van de JWG, de landelijke Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde. Paul is een van de mensen die de maandelijkse bijeenkomsten in Leiden organiseert voor kinderen vanaf 8 jaar, maar heeft daarnaast veel andere dingen gedaan binnen de vereniging: zoals de zomerkampen voor kinderen van 8-14 of praatjes binnen andere JWG afdelingen en activiteiten in het land. Zijn passie is anderen - vooral kinderen - over sterrenkunde vertellen en enthousiast maken voor zijn eigen hobby.

Onderwerp van de lezing is deze avond : Geboorte, leven en dood van sterren

Sterren stralen overal mag dan een bekende uitdrukking zijn, ze stralen niet altijd. Ze worden geboren in uitgestrekte gas- en stofwolken en beginnen dan te stralen. Afhankelijk van hun type leven ze lang en rustig of leiden een kort en heftig leven. Ze doven langzaam uit of komen aan hun einde met een spectaculaire knal. In de meest extreme situaties blijft er dan alleen een zwart gat over.

 Spreker: Wim Nobel

Wim Nobel is van beroep IT-consultant maar in hart en nieren en al een levenlang actief bezig met sterrenkunde. Hij is voorzitter van de Amsterdamse vereniging van amateursterrenkundigen, geeft cursussen en zijn waarnemingen zijn van wetenschappelijke waarde. Hij is ook al jarenlang een gewaardeerd lid van de Werkgroep en op dit moment intensief betrokken bij de renovatie van een van de kijkers van de Sterrewacht (de Zunderman spiegeltelescoop).

Avondje Sterrewacht Kosmologie:Het heelal in het groot – wat zien we daar van?

Korte toelichting:Tot het midden van de vorige eeuw was de studie van het heelal vooral een theoretische (en filosofische) aangelegenheid. Met de stormachtige ontwikkeling van reuze telescopen, en die van ruimte telescopen, is de kosmos een volwaardig gebied geworden van wetenschappelijke onderzoek. We kunnen nu waarnemingen doen die reiken tot aan het ontstaan van het heelal.

Na een korte inleiding over de historische wereldbeelden, gaat de spreker in op wat er nu direct te zien is van de structuur van het heelal. Bij voorbeeld: alle objecten in het heelal bewegen van ons af, er is meer beweging in melkwegen dan we direct kunnen verklaren, zwarte gaten, enorme uitbarstingen in (verre) melkweg centra, het nagloeien van de “big Bang” (waar het allemaal mee begon). We gaan in deze lezing niet alle theorieën af lopen, maar bekijken de waarnemingen die in elke theorie een plaats zal moeten hebben.

Spreker: Drs. Johan van Kuilenburg

Johan van Kuilenburg studeerde sterrenkunde in Leiden. Na een loopbaan buiten de sterrenkunde is hij sinds een jaar of tien weer actief op de oude Sterrewacht als lid van de Werkgroep aldaar.

Korte toelichting:

Mocht u niet precies weten wat sterren of planeten zijn, laat staan het verschil daartussen, dan is dat probleem na vanavond opgelost.U snapt waarom u veel meer sterren ziet dan planeten, u kent hun fysieke eigenschappen, hun omvang, hun plek in de kosmos. U weet hoe sterren en planeten ontstaan en weet waarom sterren licht geven en planeten niet. Na vanavond kijkt u op een andere manier naar boven.

De spreker:Drs. Marjan Benninck

Marjan Benninck heeft haar hele leven al een brede belangstelling, onder andere in natuurwetenschappen (met name astronomie), politiek & culturele diversiteit en kunst (dans en toneel). Na haar afstuderen is zij ondermeer voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken werkzaam geweest in ontwikkelingssamenwerking. Sinds 2011 is zij lid van de Leidse Weer- en Sterrekundige Kring (LWSK). Daarnaast is zij sinds 2015 ook enthousiast lid van de Werkgroep Leidse Sterrewacht (WLS) . Ze is betrokken bij de publieksactiviteiten en de website van de werkgroep. Zij mag graag haar kennis en enthousiasme over het heelal delen met het publiek.

De maan - Godin van de nacht 

Korte toelichting:

Door de eeuwen heen is de maan een bron van fascinatie geweest. In de oude Romeinse cultuur is Luna de godin van de maan en veel oude beschavingen gebruikten de maan al voor hun kalender en om de getijden te voorspellen. De maan is ook het meest dominante object aan de nachtelijke hemel, helderder dan de sterren en de planeten, en met recht vaak “de godin van de nacht” genoemd.

In de voordracht gaat de spreker in op hoe de maan ons dagelijks leven beïnvloedt. Verder worden aspecten als het ontstaan, de levensloop, de geologie en de beweging van de maan besproken. Ook de ruimtevaart en de eerste maanlanding, nu bijna 50 jaar geleden, komen aan de orde. Als laatste worden enige facetten betreffende het waarnemen en fotograferen van de maan besproken.

Spreker:  Lex Scheers

Lex Scheers is vanaf zijn natuurkunde studie al geïnteresseerd in astronomie. In de werkzame periode van zijn leven, bij een multinational met een schelp, werd dat wat naar de achtergrond verdrongen maar sinds zijn pensionering is er weer voldoende tijd voor verdere verdieping. Hij is sinds begin 2016 lid van de WLS en actief op het gebied van publieksactiviteiten en waarnemen, dat laatste vaak gecombineerd met een andere passie; de fotografie.

Korte toelichting:

Een wazige wolkje met vaak een lange ijle staart gloeit mysterieus op in de nachthemel. Hij verschijnt vaak onverwacht uit de diepte van het heelal en is na een paar weken weer verdwenen. Tegenwoordig weten we dat dit een komeet is op zijn lange reis rond de zon. Vroeger waren mensen bang voor deze spookachtige bezoekers.Tijdens de lezing gaat de spreker onder andere in op waar kometen vandaan komen, waar ze uit bestaan, waarom kometen staarten hebben, wat de ruimtesonde Rosetta aan het licht heeft gebracht. Het botsingsgevaar van een komeet met een planeet wordt niet onbesproken gelaten.

Spreker: Theo Klaver

Theo Klaver is sinds twee jaar actief bij de Oude Leidse Sterrenwacht. Zijn activiteiten richten zich vooral op het waarnemen van objecten buiten het zonnestelsel en astrofotografie. Verder is hij nauw betrokken bij publieksactiviteiten.

Korte toelichting: Met satellieten reizen we nu door zonnestelsel naar planeten en kometen, maar hoe hebben we ooit, zonder de aarde te kunnen verlaten, de afstanden tot maan, zon en planeten kunnen meten? Laat staan de afstanden tot sterren en sterrenstelsel, om maar niet te spreken (wat we toch zullen doen) over de grenzen van ons heelal. En hoe, in hemelsnaam weten sterrenkundigen dat ons heelal veertien miljard jaar oud is? Wat voor "duimstokken" hebben sterrenkundigen en hoe werken ze ermee? Na vanavond weet u er alles van

Spreker: Lambert Swaans Lambert Swaans is een oud-sterrenkundige uit Leiden. Sinds een jaar of tien is hij weer aktief op de oude Sterrewacht als lid van de Werkgroep. Een breed publiek kennis laten maken met ons fantastische heelal, de sterrenkunde die dat heelal probeert te snappen en de Sterrewacht die daaraan belangrijk heeft bijgedragen, is zijn grote passie. Het Avondje Sterrewacht is zijn idee.

Tijdens de vakantie genieten meer mensen van een mooie sterrenhemel. Niet alleen omdat ze er dan meer tijd voor hebben, maar meer nog omdat ze op donkere plekken zitten met een fantastisch mooie sterrenhemel. Een sterrenhemel die ze thuis, in de stad, nooit te zien krijgen.

Om daar meer van te genieten, de weg aan de hemel te leren kennen en te weten waar bijzondere dingen te zien zijn en belangrijker nog, een beetje te snappen wat je ziet is deze avond een mooie voorbereiding. We helpen u op weg "de weg aan de hemel te vinden" met wat praktische oefeningen en hulpmiddelen en geven u wat tips om zo goed mogelijk te kunnen genieten van uw vakantiehemel, maar ook daarbuiten

Spreker: Sander v.d. Wal

Sterrenkundigen kunnen afstanden berekenen zonder er zelf te kunnen komen, ze weten hoe zwaar sterren en planeten wegen zonder weegschaal, ze weten hoe heet sterren zijn zonder een thermometer te gebruiken en nog heel veel meer.

Hoe sterrenkundigen dat met hun enge gereedschapssetje voor elkaar krijgen hoor en zie je op deze avond

Na een korte voorgeschiedenis over de ontwikkeling van de Sterrenkunde maakt u de ontwikkelingen mee van de Sterrenkunde in Leiden. U volgt de bouw en uitbreidingen van Sterrewacht. U maakt kennis met beroemde Leidse sterrenkundigen en hun  wetenschappelijke resultaten.

Op zaterdag 20 oktober 2018, organiseert de Werkgroep Leidse Sterrewacht (WLS) een bijzonder avondje sterrewacht voor de jeugd. Het programma van die avond staat helemaal in het teken van Halloween.

Het ontrafelen van de geheimen van het heelal is een kronkelpad vol spannende ontdekkingen: sterren ontploffen, zwarte gaten smelten samen, er bestaan spoken- en heksennevels en met grote telescopen zoeken we naar planeten met buitenaards leven. Sterrenwachten zijn daarom, zeker met Halloween, aantrekkelijke plaatsen voor mysterieuze personages. En speciaal de Leidse Sterrewacht want die is gebouwd op een voormalig kerkhof!

De Halloween-avond (op zaterdag 20 oktober) begint stipt om 19.00 uur en duurt tot ongeveer 21.30 uur, maar iedereen is vanaf halfzeven al van harte welkom. Drs. D. Mahieus is een van de nachtelijke figuren op de Sterrewacht. Zij vertelt ons in het eerste deel van de avond over de planeet mars.
Daarna gaan we, voor wie durft, door de gangen, trappen, koepels en krochten van de Sterrewacht. Kijken natuurlijk door de telescopen van de Sterrewacht, maar we dwalen ook door de kelders en over het oude kerkhof waar we beslist nog meer geesten en andere dolers tegen zullen komen. Heb je gezien dat er de afgelopen maanden een heldere rode bol te zien is aan de sterrenhemel? Dat is de planeet mars. Met een beetje geluk kun je ook nog door een van de telescopen op de Sterrewacht de planeet mars van dichtbij zien. En wie weet ontmoet je zelfs marsmannetjes. Maar die bestaan niet (of toch wel?), net zoals de vreemde, op de sterrenwacht ronddolende figuren die je deze avond zullen overvallen met spannende, interessante en soms wel enge verhalen over het heelal en de Sterrewacht. Tussendoor schenken we speciale Halloweendrankjes, waaronder ook koffie en thee.
En daarna ben je blij dat je weer veilig thuis naar bed kunt!

Kortom: Wil je meer weten over het heelal? Ben je tussen de acht en twaalf jaar oud en niet bang uitgevallen ? Dan ben je, verkleed en wel, van harte welkom op de Leidse Sterrewacht op zaterdagavond 20 oktober. Vader, moeder, opa of oma zijn ook van harte welkom want ieder kind of groepje kinderen dient begeleid te worden door een volwassene! Hierbij geldt minimaal een volwassene per drie kinderen. Uiteraard is het leuk als ook zij in Halloween-sfeer verkleed komen.

Wilt U met een of meer kinderen naar de Halloween avond komen, meldt U dan aan via het aanmeldformulier op deze website. Voor de avond vragen we een bijdrage van 4 euro p.p. (dit is inclusief de Halloween drankjes) Het aantal plaatsen is beperkt. Deelname is op volgorde van aanmelding.

Op deze avond leert u onze zon pas echt kennen. Zij zal nooit meer alleen een plezierige licht- en warmtebron zijn. U weet straks hoe de zon die enorme hoeveelheid energie die daarvoor nodig is produceert en wat voor interessante verschijnselen zich nog meer op het oppervlak én in het inwendige van de zon afspelen.

Sterren stralen overal mag dan een bekende uitdrukking zijn, ze stralen niet altijd. Ze worden geboren in uitgestrekte gas- en stofwolken en beginnen dan te stralen. Afhankelijk van hun type leven ze lang en rustig of leiden een kort en heftig leven. Ze doven langzaam uit of komen aan hun einde met een spectaculaire knal. In de meest extreme situaties  blijft er dan alleen een zwart gat over.

Mocht u niet precies weten wat sterren of planeten zijn, laat staan het verschil daartussen, dan is dat probleem na vanavond opgelost.

U snapt waarom u veel meer sterren ziet dan planeten, u kent hun fysieke eigenschappen, hun omvang, hun plek in de kosmos. U weet hoe sterren en planeten ontstaan en weet waarom sterren licht geven en planeten niet. Na vanavond kijkt u op een andere manier naar boven.

Lezing van Marcel Verhoef (werkzaam bij de ESA, de Europese ruimtevaartorganisatie) over ruimtevaart en sterrenkunde. De zaal gaat om 18.30 open
Begeleiding van een ouder verplicht!

Tot het midden van de vorige eeuw was de studie van het heelal vooral een theoretische aangelegenheid. Met de ontwikkeling van reuze telescopen, en die van ruimte telescopen kunnen we nu waarnemingen doen die reiken tot aan het ontstaan van het heelal. Na een korte inleiding over de historische wereldbeelden, gaat de spreker in op wat er nu direct te zien is van de structuur van het heelal.

Door de eeuwen heen is de maan een bron van fascinatie geweest. In de oude Romeinse cultuur is Luna de godin van de maan en veel oude beschavingen gebruikten de maan al voor hun kalender en om de getijden te voorspellen. Vanavond gaat de lezing over het ontstaan, de levensloop, de geologie en de beweging van de maan.
Ook ruimtevaart, de eerste maanlanding, nu bijna 50 jaar geleden en fotograferen van de maan komen aan de orde.

Een wazige wolkje met vaak een lange ijle staart gloeit mysterieus op in de nachthemel. Hij verschijnt vaak onverwacht uit de diepte van het heelal en is na een paar weken weer verdwenen. Waar komen kometen vandaan, waar bestaan ze uit, waarom hebben ze staarten. Dit en meer vanavond.

Met satellieten reizen we nu door zonnestelsel naar planeten en kometen, maar hoe hebben we ooit, zonder de aarde te kunnen verlaten, de afstanden tot maan, zon en planeten kunnen meten? Na vanavond weet u er alles van.

Tijdens de vakantie genieten meer mensen van een mooie sterrenhemel. Niet alleen omdat ze er dan meer tijd voor hebben, maar meer nog omdat ze op donkere plekken zitten met een fantastisch mooie sterrenhemel. Een sterrenhemel die ze thuis, in de stad, nooit te zien krijgen.
Vanavond helpen we u op weg "de weg aan de hemel te vinden" met praktische oefeningen en hulpmiddelen.

Na een korte voorgeschiedenis over de ontwikkeling van de Sterrenkunde maakt u de ontwikkelingen mee van de Sterrenkunde in Leiden. U volgt de bouw en uitbreidingen van Sterrewacht. U maakt kennis met beroemde Leidse sterrenkundigen en hun wetenschappelijke resultaten.

Sterrenkundigen kunnen afstanden berekenen zonder er zelf te kunnen komen, ze weten hoe zwaar sterren en planeten wegen zonder weegschaal, ze weten hoe heet sterren zijn zonder een thermometer te gebruiken en nog heel veel meer. Hoe sterrenkundigen dat met hun enge gereedschapssetje voor elkaar krijgen hoor en zie je op deze avond.

Op deze avond leert u onze zon pas echt kennen. Zij zal nooit meer alleen een plezierige licht- en warmtebron zijn. U weet straks hoe de zon die enorme hoeveelheid energie die daarvoor nodig is produceert en wat voor interessante verschijnselen zich nog meer op het oppervlak én in het inwendige van de zon afspelen.

Sterren stralen overal mag dan een bekende uitdrukking zijn, ze stralen niet altijd. Ze worden geboren in uitgestrekte gas- en stofwolken en beginnen dan te stralen. Afhankelijk van hun type leven ze lang en rustig of leiden een kort en heftig leven. Ze doven langzaam uit of komen aan hun einde met een spectaculaire knal. In de meest extreme situaties blijft er dan alleen een zwart gat over.

In ons dagelijks leven staan we er meestal niet bij stil dat we leven op een klein bolletje dat samen met andere planeten om de zon draait. Vaak wanen we ons zelfs het middelpunt van alles. In ons zonnestelsel zijn we echter een klein stipje in een enorme ( lege) ruimte. Dankzij ruimtevaart en voortschrijdend astronomisch onderzoek weten we steeds meer over de plaats die we zelf innemen, de andere planeten en de zon. We kunnen zelfs prachtige foto's bekijken van planeten, die vroeger niet eens bekend waren.

Tot het midden van de vorige eeuw was de studie van het heelal vooral een theoretische aangelegenheid. Met de ontwikkeling van reuze telescopen, en die van ruimte telescopen kunnen we nu waarnemingen doen die reiken tot aan het ontstaan van het heelal. Na een korte inleiding over de historische wereldbeelden, gaat de spreker in op wat er nu direct te zien is van de structuur van het heelal.

Door de eeuwen heen is de maan een bron van fascinatie geweest. In de oude Romeinse cultuur is Luna de godin van de maan en veel oude beschavingen gebruikten de maan al voor hun kalender en om de getijden te voorspellen. Vanavond gaat de lezing over het ontstaan, de levensloop, de geologie en de beweging van de maan.
Ook ruimtevaart, de eerste maanlanding, nu 50 jaar geleden en fotograferen van de maan komen aan de orde.

Link naar YouTube

Dit digitaal avondje volg je op Youtube

Youtube link

Onze Melkweg is één van de miljarden sterrenstelsels in het heelal. Sommige sterrenstelsels lijken veel op onze Melkweg, maar lang niet allemaal. Sterrenstelsels maken ook een evolutie door; daar komen we steeds meer over te weten. De Hubble ruimtetelescoop heeft ons veel laten zien en van de op 18 december te lanceren James Webb ruimtetelescoop verwachten we de komende jaren nog meer.'

De huidige maatregelen op de universiteit maken het helaas onmogelijk om een fysiek Avondje Sterrewacht te houden

Op 29 september om 20.30 uur is het volgende digitale internet uitzending over de laatste onthullingen van de James Webb. Het onderwerp spitst zich toe op de planeten in ons zonnestelsel en exoplaneten, planeten rondom andere sterren.

Met ruimtesondes reizen we nu door zonnestelsel naar planeten en kometen, maar hoe hebben we ooit, zonder de aarde te kunnen verlaten, de afstanden tot maan, zon en planeten kunnen meten?