Op maandag 9 mei 2016 gaat de planeet Mercurius tussen de aarde en de zon door. De Leidse Sterrewacht is deze dag speciaal geopend voor het publiek om deze overgang van de planeet Mercurius waar te nemen. Kijk hier voor het actuele programma.

We zitten in Leiden op een gunstige plek op aarde omdat de hele overgang hier te volgen is. Tussen 13:12 en 20:41 uur is Mercurius te zien als een klein donker puntje dat voor de heldere zonneschijf langs schuift.  Tenzij natuurlijk het weer roet in het eten gooit: als de zon schuilgaat achter de wolken valt er niet veel te zien. Dus laten we maar hopen dat deze keer het weer een on-Hollands karakter heeft!

De Mercurius overgang is alleen goed te zien met een telescoop of verrekijker. Let op: het kijken in de zon met een telescoop of verrekijker is zeer gevaarlijk voor het oog! U kunt blind worden door de intense straling van het zonnelicht. Op de Sterrewacht gebruiken wij dan ook speciale filters op de telescopen tegen het zonlicht. Tevens is in de bezoekersruimte een projectie van de zon op een scherm, waardoor de overgang van Mercurius goed te volgen is zonder gevaar voor het oog.

De Romeinen noemden de planeet naar Mercurius, de boodschapper van de goden, vanwege de snelheid waarmee hij langs de hemel beweegt. Van alle planeten in ons zonnestelsel, staat Mercurius het dichtst bij de zon. Omdat de planeet zo dicht bij de zon staat, duurt een omloop om de zon slechts 88 dagen. Mercurius heeft daarbij een enorme snelheid van 50 kilometer per seconde, waarmee het meteen de snelste planeet is in ons zonnestelsel.  Mercurius draait in twee omlopen drie keer om zijn eigen as, daarmee komt de lengte van een dag op Mercurius uit op 59 aarddagen.

Door de intense hitte van de nabijgelegen zon kan de temperatuur op de planeet oplopen tot wel 350 graden Celsius aan de zonnezijde. Aan de andere kant van de planeet, in de donkere lange nacht van Mercurius, kan de temperatuur dalen tot min 170 graden Celsius. Bepaald geen aangenaam vakantie paradijs, dus. De Marinier 10 was de eerste ruimtesonde die langs de planeet vloog. Dit was in 1974 en 1975. Al gauw bleek dat de planeet een magneetveld had. Dit was een onverwachte ontdekking omdat iedereen had verwacht dat de kern van de planeet al lang geleden was gestold. Verder bleek de planeet bezaaid te zijn met kraters, net als de maan. Deze kraters zijn het gevolg van inslagen van meteorieten. De atmosfeer is heel dun, zo dun dat wetenschappers het vaak geen atmosfeer maar een exosfeer noemen. Het magnetische veld van Mercurius kan ionen van zonnewinden invangen, wat ervoor zorgt dat de atmosfeer voortdurend wordt aangevuld, ook al verdwijnen veel deeltjes weer snel de ruimte in.

Foto: Mercurius voor de zon, gefotografeerd door de ESA/NASA SOHO space observatory