Een meridiaankijker (fa. Kleman Amsterdam, 1800-1809).

Een dergelijke kijker werd vaak gebruikt voor de positiebepaling van sterren, of omgekeerd, door uit bekende sterposities de plaats van waarneming te bepalen. Dat laatste was bij deze kijker bijna zeker het geval. De kijker werd op ijkpunten voor de Nederlandse landkaart opgesteld bij de oorspronkelijke graadmeting en waterpassing in Nederland in het begin van de negentiende  eeuw.

De vizier-inrichtingen eronder en ernaast zijn landmeetkundige meetinstrument (“Hollandse cirkels”) om de metingen te koppelen  aan de topografische kaart. De meting met de meridiaankijker gebruikte heldere sterren zodat de kijker relatief klein kon zijn (met een lens van 4 cm).

Op de Sterrewacht is jaren later een grote meridiaankijker als hoofdinstrument door Kaiser aangeschaft. Deze was exclusief om sterposities te meten en soms de burgerlijke klokkentijd. Dus strikt bedoeld voor de sterrenkunde – voor landmeetkunde en geodesie was die niet ingericht.

(Collectie RM Boerhaave)