Catalina
Catalina houdt de gemoederen bezig. “ Heb je Catalina vanavond al gezien?” “Heb je een goede foto van Catalina kunnen maken?” De naam van “Catalina” zoemt door de gangen van de sterrenwacht. Een naam, die klinkt als een klok. Catalina, Catalina, Catalina Een naam, een hoogwaardige dame waardig. Maar Catalina is geen dame, ze is zelfs geen mens. Catalina is een komeet. En zoals het hoort bij een komeet is haar officiële naam een stuk saaier: C/13US10.
Kometen zijn een soort gigantische sneeuwballen die bestaan uit gruis en ijs van water, ammoniak en methaan. De kometen in ons zonnestelsel zijn meestal afkomstig uit de Oortwolk, een gordel van gruis en ijsblokken die ver voorbij Pluto begint. Als een komeet de zon nadert dan smelt een deel van de komeet en komt stof en gas vrij. Dit stof en gas vormt een coma, de zogenaamde kop van de komeet. Als vervolgens nog meer stof en gas vrijkomt, ontstaat er een langgerekte staart die door de zonnewind van de zon afwijst. Hierbij geldt dat hoe dichter de komeet de zon nadert, hoe helderder hij wordt .
Toen Catalina voor het eerst werd waargenomen op 31 oktober 2013 stond de komeet 1,24 miljard kilometer van de zon en was hij met een magnitude van +18,5 nauwelijks zichtbaar voor amateursterrenkundigen. Sindsdien is zijn helderheid gestegen. Op 15 november 2015 bereikte hij (of is het toch een zij?) het punt in zijn baan dat het dichtste bij de zon is, het zogenaamde perihelium. De afstand tot de zon was toen 123 miljoen kilometer en de helderheid van de komeet was gestegen tot een magnitude van +6,1. Maar daar bleef het niet bij. Omdat de komeet steeds dichter bij de aarde kwam steeg zijn helderheid nog meer. Op 17 januari was hij de aarde het dichtst genaderd tot op 108 miljoen kilometer. Hij had toen een helderheid van ongeveer +5,5.
Iedere nacht is Catalina nu goed zichtbaar aan de noordelijke hemel. Niet met het blote oog, maar wel met een telescoop of zelfs met een gewone verrekijker. Mocht u besluiten om vanavond met een verrekijker op zoek te gaan naar Catalina, verwacht u dan niet teveel . Door een verrekijker ziet Catalina eruit als een vaag wolkje. Maar het is wel een bijzonder wolkje dat al een lange weg door ons zonnestelsel achter de rug heeft. En een wolkje met een mooie naam natuurlijk.
Foto van Catalina gemaakt door Kees Moddemeijer op 20 januari 2016, 24.00 uur
Voor de plaatsbepaling van Catalina zie: